Home | Foto's | CD&v Borsbeek
Elk jaar vroeg de Commandant van het vliegveld van Deurne aan de gemeente Borsbeek om in een strook van 120 meter breedte (2 x 60 meter links en rechts van de as van de startbaan) alle bomen te mogen komen kappen. En elk jaar werd dat toegestaan. Méér dan dat is nooit gevraagd.
Op 1 december 2004 krijgt de gemeente Borsbeek een deurwaarder op bezoek : de luchtvaartmaatschappij VLM Airlines dagvaardt de gemeente in kortgeding voor de Voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg van Antwerpen. Binnen de maand zouden op het Fort III op zowat 1/3 de van het terrein alle bomen moeten gerooid of ingetopt moeten worden.
Die eis leek ons dwaas. Ten eerste was ons nooit gesignaleerd dat er een probleem was met de bomen. Ten tweede moeten de uitbatingsvoorwaarden van het vliegveld nageleefd worden door de uitbater, en niet door de buren. Als inderdaad het Verdrag van Chicago eist dat er meer bomen verwijderd worden op het Fort, dat moet het Vlaamse Gewest (de uitbater van het vliegveld) daarover onderhandelen met de eigenaar van de bomen (de gemeente Borsbeek). Maar in ieder geval lijkt het te gek dat een gebruiker van het vliegveld een rechtszaak inspant tegen een buur van het vliegveld.
Ongeloofelijk maar waar : op 1 februari 2005 velde de (dienstdoende) Voorzitster van de Rechtbank een vonnis in kortgeding, waarin de gemeente werd veroordeeld om alle bomen binnen het aangeduide terrein te rooien en in te toppen, binnen de maand. Als dit werk binnen de maand niet zou uitgevoerd zijn, mocht VLM Airlines het werk zelf uitvoeren op kosten van de gemeente, en moest de gemeente bovendien een dwangsom betalen van 20.000 euro per dag.
Uiteraard tekende de gemeente onmiddellijk beroep aan. Maar dat beroep schorste de uitvoerbaarheid van het vonnis niet. Anders gezegd : de gemeente moest het vonnis toch onmiddellijk uitvoeren.
Op dat moment waren we in een onmogelijke toestand verzeild. Wettelijk gezien moesten er eerst minstens zes (6) vergunningen en adviezen aanwezig zijn vooraleer er werken mochten uitgevoerd worden. Dat terrein is immers een bos, is deels een beschermd monument, ligt vlakbij een beschermd landschap, en ligt in een Habitat richtlijngebied (als belangrijk overwinteringsgebied voor vleermuizen). Geen vergunning of advies was aanwezig, en niemand werd aangeduid om de verplichte herbebossing uit te voeren.
Schoorvoetend is de gemeente begonnen met kleinere snoeiwerken.
Op de eerste lentedag van 2005 kwam een aannemer met de bulldozer in opdracht van VLM Airlines zelf het karwei klaren. Voor de politiemensen zat er niets anders op dan de deurwaarder en de aannemer bijstand te verlenen bij de uitvoering van hun job, niettegenstaande iedereen aanvoelde dat hier iets fout zat. Een aantal mensen hebben zich toen lijfelijk verzet tegen het rooien van de bomen. Om een einde te maken aan deze onzinnige situatie kwam de Raad van State nog dezelfde dag bijeen, en schorste op staande voet de kapvergunning. En diezelfde nacht (kwartier voor middernacht) velde de (echte) Voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg een beschikking, waarin alle werken onmiddellijk stilgelegd werden.
Toen de aannemer van VLM Airlines de volgende dag opnieuw aanrukte met zwaar materiaal, werd hij teruggestuurd.
In de nasleep van deze veldslag moest ook de juridische slag nog uitgevochten worden. De gemeente Borsbeek heeft alle gerechtelijke procedures die daarop volgden, volledig gewonnen. Aan erelonen van advocaten heeft dit wel 75.000 euro gekost, maar onze verzekeringsmaatschappij Ethias heeft die kosten ten laste genomen.
Nadat alle juridische procedures afgewerkt (en gewonnen) waren, liet Vlaams Minister Kris Peeters weten dat er een probleem was. Het Federale Ministerie van Verkeer (het Directoraat Generaal voor de Luchtvaart) had laten weten dat die bomen op het Fort III toch in de weg stonden voor de vliegtuigen, volgens het Verdrag van Chicago. Als die bomen niet verwijderd zouden worden, dan zou de erkenning van de luchthaven van Deurne ingetrokken worden.
Vormen de bomen op Fort III dan de enige hindernis ? Het Provinciegebouw en het Electrabel gebouw, om er maar twee te noemen, staan toch ook in de weg ? Klopt, maar in het Verdrag van Chicago noemt men een gebouw een "niet verwijderbare hindernis" die dan moet bebakend worden, terwijl bomen "verwijderbare hindernissen" zijn, die moeten verwijderd worden. Die bomen voorzien van rode lichtjes is dus niet genoeg. De logica van die bepalingen ontgaat ons, maar wij hebben dat Verdrag niet geschreven. En het Directoraat Generaal voor de Luchtvaart moet dat Verdrag interpreteren, om luchthavens hun erkenning te geven of te weigeren.
Minister Peeters liet weten dat hij voor de keuze stond : ofwel de bomen op Fort III laten verwijderen, ofwel de luchthaven van Antwerpen laten sluiten. En wat hem betreft dat die keuze snel gemaakt was. Die bomen moesten verwijderd worden, en als met de eigenaar (de gemeente Borsbeek) geen akkoord kon bereikt worden, moest hij het Fort III wel onteigenen om het vliegveld open te houden.
Vanaf dat moment was het voor de gemeente belangrijk om een onteigening te vermijden, en via onderhandeling zoveel mogelijk uit de brand te halen. We moesten zoveel mogelijk nieuw bos krijgen als compensatie, en de garantie dat wij niet domweg meehielpen aan een voorbereiding voor de verlenging van de startbaan van Deurne.
Na maanden van onderhandelen bereikten we een akkoord : de Minister belooft om 7,5 hectare grond aan te kopen om er een nieuw bos aan te planten (zo mogelijk in Borsbeek, anders in de onmiddellijke omgeving), de gemeente krijgt een schadevergoeding van 225.000 euro, en de Minister belooft dat de drempel van de startbaan van het vliegveld niet zal opschuiven in de richting van Borsbeek. Als een volgende Vlaamse regering toch de startbaan zou verlengen, dan krijgt Borsbeek wegens deze contractbreuk al minstens 36 hectare ingericht recreatiegebied.
Op de zitting van de Gemeenteraad van 23 december 2005 keurt Borsbeek deze overeenkomst goed.
Wij hadden liefst gehad dat alles bij het oude bleef : laat onze bomen op Fort III gerust. Maar als dat niet kan, dan steken we ook de kop niet in het zand. Het getuigt van weinig realiteitszin, om eerst fier te beweren dat niemand aan onze bomen zal raken, wetend dat er een onteigening op stapel staat.
De overeenkomst van 23 december 2005 die de Gemeenteraad goedkeurde, was een compromis akkoord. Voor de gemeente was dat een pakketje zuur en zoet. We moesten spijtig genoeg een deel bos opgeven op het Fort III, maar zullen 7,5 hectare nieuw bos in de plaats krijgen. Erg belangrijk is voor ons ook de garantie van de niet verlenging van de startbaan, niet nu en niet later. En bovendien dat wij ons Fort behouden, en niet kwijtspelen door onteigening. Als het Vlaamse Gewest door onteigening eigenaar zou worden van het Fort, dan ligt de weg open voor verlenging van de startbaan, en hebben zij Borsbeek voor niets meer nodig.
1) Eerst was onze tegenpartij een privéonderneming (VLM Airlines);
Achteraf werd onze tegenpartij de overheid (het Vlaamse Gewest);
2) Eerst werden wij zonder enig voorbericht, zonder ingebrekestelling, zonder verwittiging gedagvaard voor de Rechtbank (door VLM Airlines);
Nu is er tenminste regelmatig overleg geweest met de bevoegde Minister;
3) Wij waren ervan overtuigd dat wij op het einde van de rit de juridische procedureslag zouden winnen, omdat het Verdrag van Chicago verplichtingen oplegt aan exploitanten van luchthavens, en niet aan de buren van luchthavens;
Achteraf werd het risico reëel dat het Vlaamse Gewest zou overgaan tot onteigening van het Fort III omdat de Minister geen ander middel vond om de bomen te doen rooien;
4) Eerst moesten wij op onze kosten de vuile karwei opknappen (de bomen rooien);
Nu moet het Vlaamse Gewest dat doen;
5) Eerst kregen wij geen enkele financiële vergoeding voor het bos dat zou verdwijnen;
Nu is ons een financiële vergoeding uitbetaald;
6) In eerste instantie moest dat bos gerooid worden door ons, terwijl er geen enkel compensatiebos zou aangeplant worden;
Nu rust de verplichting op het Vlaamse Gewest om een compensatiebos aan te planten;
7) Destijds moesten wij bomen rooien terwijl er geen kapvergunning was afgegeven volgens het Bosdecreet;
Nu zorgde de initiatiefnemer (het Vlaamse Gewest) er zelf voor dat er voorafgaandelijk een kapvergunning werd afgeleverd;
8) Destijds moesten wij rooien terwijl er geen stedenbouwkundige vergunning was afgegeven volgens de Stedenbouwwet (of beter : volgens het D.O.R.O. - decreet op de organisatie van de ruimtelijke ordening);
Nu zorgde de initiatiefnemer (het Vlaamse Gewest) er zelf voor dat er voorafgaandelijk een stedenbouwkundige vergunning werd afgeleverd;
9) Destijds moesten wij bomen rooien in een Habitat-richtlijn-gebied, terwijl er geen passende beoordeling was gemaakt volgens de regels die gelden voor Habitat-richtlijn-gebieden;
Nu heeft de initiatiefnemer (het Vlaamse Gewest) er voor gezorgd dat er voorafgaandelijk een passende beoordeling gemaakt werd;
Ja.
Al de bouwvergunningen die de gemeente Borsbeek had aangevraagd voor bouwwerken op het fort, zaten administratief in het slop. Die bouwvergunningen bleven liggen op Stedenbouw-Antwerpen zonder behandeld te worden. Geen vergunning, maar ook geen weigering, niettegenstaande het gemeentebestuur regelmatig aandrong op afhandeling van deze dossiers. Het ging zowel over de bouwaanvraag voor de nieuwe sporthal, als voor de verbouwingswerken voor een polyvalente zaal (te gebruiken voor fuiven, bals en feesten) en de daken waaronder de duivenbond, de KLJ, de Groeningeruiters en atletiekclub Brabo huizen. Toen ex-medewerkers van Tuitvlugt brand stichtten in hun lokaal op 22 april 2004, kregen we er wéér een dossier bij, dat waarschijnlijk zou blijven liggen op Stedenbouw-Antwerpen.
Toen dan de onderhandelingen aan de gang waren tussen het gemeentebestuur van Borsbeek en vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest, om te proberen om een akkoord te krijgen over de bomen op Fort III om een onteigening te vermijden, dan hebben de onderhandelaars van de gemeente deze aanslepende dossiers op tafel gegooid. Wij eisten dat deze dossiers op een normale manier en tijdig zouden afgehandeld worden zoals andere, en dat de obstructiepolitiek tegen Borsbeek zou ophouden.
En zo geschiedde : de bouwvergunning voor jeugdhuis Tuitvlugt werd in het voorjaar afgeleverd. Kort daarna volgde de bouwvergunning voor de daken van de loods van de voormelde verenigingen.
Of de vertegenwoordigers van Tuitvlugt het nu prettig vinden of niet : de bouwvergunning die werd afgeleverd voor het jeugdhuis was ook het resultaat van harde onderhandelingen over het kappen van de bomen.
© CD&V - Borsbeek